De smaak van intercultureel kerk-zijn te pakken
Tekst: Rieke de Kool
Op vrijdag 20 juni, Wereldvluchtelingendag, presenteerde Stichting Geloofsinburgering twee nieuwe boeken over intercultureel kerk-zijn: ‘Allemaal vreemdelingen’ en ‘Samen met alle heiligen’. De auteurs zijn achtereenvolgens Marien Kollenstaart en Esther van Schie, beiden predikant in de PKN en voorganger in de internationale gemeente ICU te Gouda. De presentatie vond plaats tijdens een boekendiner in deze stad waar je kon proeven aan intercultureel kerk-zijn.
Tegen 17.00 uur stroomt de aula van scholengemeenschap De Goudse Waarden aan de Heemskerkstraat langzamerhand vol. Heel wat tafels staan feestelijk gedekt. Overal zitten groepjes mensen uit verschillende landen gezellig te praten. Een veelkleurig gezelschap dat voornamelijk Nederlands en Engels spreekt, maar daarnaast nog diverse andere talen. Moeilijke begrippen worden soms maar gewoon met de handen uitgebeeld.
Vreemdeling zijn is onze identiteit
Na elke gang is er een intermezzo over intercultureel kerk-zijn naar aanleiding van fragmenten uit de nieuwe boeken. Zo licht Marien aan de hand van het Oude en Nieuwe Testament toe waarom we allemaal vreemdelingen zijn. Daarbij klinken Bijbelwoorden uit de mond van David, Mozes, Petrus en Paulus. De kern ervan is dat wij allen in ons leven als vreemdelingen bij God verblijven, afhankelijk zijn van zijn gastvrijheid en vreemdelingen met liefde moeten ontvangen. Vreemdeling-zijn is namelijk onze identiteit.
Koelkastmonster
Na de tweede gang staat een interview met de auteurs gepland. De interviewer is echter nog onderweg vanuit Harderwijk. Flexibel als de leiding van een multiculturele gemeente gewend is te zijn, wordt het programma moeiteloos aangepast: Esther leest alvast een verhaal voor uit de praktijk van het je leven delen met mensen uit een andere cultuur. Het gaat over een groen schimmelmonster met lichtgevende oogjes op draderige poten in haar wat te lang niet schoongemaakte koelkast. Een Myanmarese vriendin, van huis uit gewend dat ‘jouw koelkast mijn koelkast is’, wilde zelf iets te drinken pakken. Esther deed er alles aan om haar op andere gedachten te brengen. De vriendin prikte er doorheen en bood aan het apparaat schoon te maken. Daarmee stelde ze Esther voor een innerlijk dilemma: was het kolonialistisch om dit te accepteren? Of was het misplaatste trots om het te weigeren?
Groene weiden en vredig water
Een ander verhaal dat Esther tussen de gangen door voorleest, gaat over het tot leven komen van de 4000 jaar oude Psalm 23 in een hightech ziekenhuisomgeving: op een Intensive Care. De Psalm werd in zijn eigen taal, door een landgenoot, voorgelezen aan een man die 36 jaar gedwongen bij een terreurorganisatie had gezeten. Hij had de organisatie verlaten en in Nederland asiel gekregen. In de Goudse ICU terechtgekomen ervoer hij daar rust en vrede. Het plan om hem Bijbellessen te geven kon helaas niet gerealiseerd worden. Plotseling kreeg hij namelijk een hartinfarct. De woorden van de oude Psalm raakten de man op de IC en zijn landgenoot, die ze voor het eerst hoorden: de Heer is mijn herder.. Over beide verhalen wordt aan de eettafel doorgesproken: welke kansen zie jij voor jezelf of jouw kerk om het evangelie cross-cultureel te delen?
Vreemdelingen in (Gods) huis halen
Tijdens een interview vraagt Matthijs van Engelen van Stichting Gave aan Marien wat hem heeft geïnspireerd om te gaan schrijven. Marien: ‘De kerk wordt mooier als we samen met mensen uit andere culturen gaan geloven. Het verrijkt jou en jij hebt ook wat te geven.’ Esthers boek gaat over de praktijk van het intercultureel kerk-zijn. Ze krijgt een stelling om op te reageren: ‘Een paar vreemdelingen in onze kerk is prima, maar verder houden we het graag bij wat we gewend zijn’. ‘Dat is je niet gegeven’, aldus Esther. ‘Het is niet erg om het fijn te hebben met elkaar, maar de Bijbel vraagt wel iets anders. Marien vult aan: ‘In de Bijbel zie je van meet af aan een internationale dimensie. En in Mattheüs 5: 35 staat: ‘Ik was een vreemdeling en jullie hebben Mij opgenomen.’ Dat gaat veel verder dan dat je mensen uit andere culturen accepteert. Bedenk dat migranten familie kwijt zijn en familie zoeken. God vraagt je hen in (zijn) huis te halen en hen zo te ontmoeten dat je van elkaar leert.’
Uitgestoken hand
Op de vraag hoe je het aanpakt als je meer aandacht wilt voor migranten in de kerk antwoorden de auteurs: ‘Verreweg de meeste migranten willen graag contact met Nederlanders. Ga er open in en je zult waarschijnlijk ontdekken dat je uitgestoken hand gretig aanvaard wordt. Bezin je erop, bid erom, onderzoek wat je gemeenschappelijk hebt, kijk wat past in de lokale situatie.’ Wanneer het project geslaagd is? ‘Als het najagen van liefde voor de vreemdeling hoger op de agenda komt van mensen, groepen of kerkenraden.’
Verder lezen:
Bevindingen van de NIMBY-ochtend
Op 13 mei organiseerde Samen Geloven een werkochtend voor predikanten met als thema ‘Not in my backyard’.
Nieuwe boeken intercultureel geloven
Op 20 juni verschijnen twee inspirerende nieuwe boeken over intercultureel geloven, geschreven door dominee Esther van Schie en dominee Marien Kollenstaart.
Migratiekwartet
Het ‘Migratiekwartet’ is een educatief spel over migratie, waarvan de opbrengst migrantenvrouwen helpt.
